@ ผญาบาปบุญ
บุญบาปนี้เป็นคู่คือเงา               เงานั้นไปตามเฮาสู่วันบ่มีเว้น
คันเฮาพาเล่นพามันเต้นแล่น    พามันแอะแอ่นฟ้อนเงานั้นแอ่นนำ
เฮานั่งยองย่อเงาก็นั่งลงนำ        ยามเฮาเอาหลังนอนก็อ่อนลงนอนด้วย
คันเฮาโตนลงห้วยภูเขาหลายหลั่น   ขึ้นต้นไม้ผาล้านด่านเขา
เงาก็ตามเลี้ยวเก๊าะเกี่ยวพันธนัง        บ่ได้มียามเหินห่างไกลกันได้
อันนี้สันใดแท้ทั้งสองบุญบาป       มันก็ติดต่อก้นนำส้นผู้ทำ นั้นแหล่ว

@ ผญาเกณฑ์อายุของคน
สิบปีอาบน้ำบ่หนาว                  ซาวปีเหล้นสาวบ่เปิด
สามสิบปีนอนตื่นก่อนไก่               สี่สิบปีไปไฮ่มาทอดขา
ห้าสิบปีไปนามาทอดหุ่ย            หกสิบปีเป่าขลุ่ยบ่ดัง
เจ็ดสิบปีตีลังฆังบ่ม่วน                แปดสิบปีหนักหนวกด่วนมาหู
เก้าสิบปีพี่น้องมาดูฮ้องไห้               ร้อยปีบ่ไข้บ่ตาย
ร้อยสิบปีเห็นเดือนหงายว่าแม่นไฟไหม้    ร้อยยี่สิบปีไข้บ่ไข้กะตาย

@ หาบซ้างซาแมว....หมายความว่า
บาปนั้นอยู่ข้างหน้า คือซ้างงาโตมักใหญ่
บุญคือแมวโตน้อยน้อย สังสิได้เกิ่งกัน
ยามเมื่อทำบุญนั้น หาแนวงันตั้งต่อม่วน
งัว หมู ควาย ตายบ่หน่อย ทั้งกินเหล้าผ่องเซ
ยามเมื่อทำบุญนั้น หาหมอลำมาเซิ้งต่อ
เขาดิ้นอยู่เทิงฮ้าน โตดิ้นตายอยู่ขี้ดิน
บาดว่าเงินทานสร้าง ทำบุญนิดหน่อย
ทานแก่สงฆ์เจ้า ถ่อขี้ก้อยเล็บมือ
บาดจ้างหมอลำนั้น เป็นแสนเป็นหมื่น
พากันเมาอยู่เบิ้ดคืน จนว่าฮอดฮู่งเซ้า
เอาบาปนั้นหลายกั่วบุญ.ฯ

( หาบช้างคนละข้างกับแมว ตำแจ่วโรยแม่น้ำ)
ทำมากแต่ได้ผลน้อย ทำงานหนักเท่าช้างแต่ผลที่ได้รับกับหนักเท่าแมว เหมือนกับตำแจ่วแล้วเอาไปละลายแม่น้ำ แม่น้ำมีปริมาณมาก แจ่วมีปริมาณน้อย เมื่อเอาแจ่วลงไปในแม่น้ำย่อมถูกเจือจางจนไม่เหลือแจ่วให้เห็น ทำแล้วไม่ได้ประโยชน์อะไรเลย

@ เห็นบุญ ให้รีบหาบ
เห็นบาป ให้รีบลา
เห็นธรรม ให้รีบพิจารณา
เห็นคนติฉินนินทรา ให้รีบ
ปิดหูปิดตา อย่าไปเสียเวลากับมัน..

@บุญคุณพ่อแม่นี้หนักเกิ่ง ธรณี
ไผผู้ยอแยงนบสิฮุงเฮืองเมือหน้า
ไผผู้วาจาต้าน สองเขือน้ำตาหลั่ง
บาปท่อฟ้าเวรก้ำท่อแผ่นดิน
ไผผู้ทำการสร้างเสริมต่อแทนคุณ
สืบสกุลโคตรเหง้าสองเขือเจ้าพ่อแม่
บุญสินำส่งยู้ซูท่านให้เจริญ

@บุญคุณพ่อแม่นั้น   หนักเกิงธรณี
ไผผู้ยอแยงพบ   จั่งสิเฮืองเมือหน่า
ไผผู้วาจาต้าน   ให่สองเขือน้ำตาหลั่ง
บาปท่อฟ้า   เวรนั้นท่อแผ่นดิน
ไผผู้ทำการส่าง   ตั้งต่อแทนคุณ
สืบสกุลโคตรแนว   ให่แผ่พืนไปหน่า
บุญสิพาส่งให่   สุขสำบายม่วนซืน
อายุยืนฮอดร้อย   เงินคำแก้วกะหลั่งโฮม   พี่น้องเอย

@ คันสิไปทางหน้าให้เหลียวหลังเบิ่งก่อน คันมะลูดทูดเท้าเซาถ่อนอย่าไป
แปลว่า:: ถ้าจะไปข้างหน้า ให้เหลียวดูข้างหลังก่อน หากดูไม่เข้าท่า ก็อย่าได้ไป
หมายถึง:: พึงตริตรองอย่างรอบคอบก่อนแล้วค่อยลงมือทำ

@ คันสิเทียวทางเวิ้งให้หาฮ่มบังหัว คันสิไปทางไกลไถ่ถงให้มีพร้อม
คันสิไปทางหน้าให้หาทิงบั้งใหญ่ ใส่น้ำไว้ให้เต็มบั้งจั่งค่อยไป

ทิงว่าไว้บั้งใหญ่คือโตเฮา วัฏฎะสงสารนั้นใหญ่ยาวคาวเยิ้น
กองบุญสร้างกุศลแฮคิดฮ่ำ ทางหน้าพุ้นผัดยังกว้างกว่าหลัง
ศีลนั้นเป็นฮ่มกั้งคันยูใหญ่บังหัว ทานนั้นเป็นเสบียงใส่ถุงให้มีพร้อม
ถึงสิไกลยาวเยิ้นภาวนาตักน้ำใส่ ไกลปานใด๋กะบ่ย้านทิงบั้งได้ดื่มเต็ม พี่น้องเอ๋ย....

@บัวอาศัยพึ่งน้ำ ปลาเพิ่งวังตม
ไพร่กับนาย กะ เพิ่งกันโดยด้าม
อันว่าเสือสางช้าง กวางฟานอาศัยป่า
ป่าก็อาศัยสัตว์สิ่งฮ้าย จึงหนาแน่นมืดมุง
    เฮาอาศัยเพิ่งบ้าน บ้านก็เพิ่งบุญเฮา
คันหากเฮาหนีเสีย สิเกิดเป็นดงไม้
คันเฮาหนีไกลบ้าน เฮือนซานสิเป็นป่า
บ้านสิเป็นเหล่าเชื้อ เครือเกี้ยวมืดมุง
    เฮาอาศัยพวกพ้อง น้องนุ่งสหายเกลอ
เขาก็อาศัยเฮา จึงเป็นเมืองบ้าน
คนหากอาศัยด้วย คอมกันเป็นหมู่
บ่มีไผอยู่ยั้ง ท อ นท้อ ผู้เดียว ได้แหล่ว

@ ถ่วมหรือแล้ง ขาดแหว่งบ่สมบูรณ์
ประเพณีทำบุญ พ่อแม่เฮาบ่เคยถิ่ม
เอาความดีเป็นลิ่ม สลักใจไว้คงที่
สามัคคียึดไว้ บ่ไลถิ่มฮีตคลอง
    ทุกข์ยากฮ้าย เฮากะแม่นนามคน
แม่นสิรวยหรือจน ให้เพิ่งพากันไว้
คือจังเฮือคาแก้ง เกวียนเห็นสิได้แก่
บาดว่าไปฮอดน้ำ เฮือสิได้แก่เกวียน ฮั่นเด