ทุติยาวิภัตติ บททุติยาวิภัตตินี้ มีหน้าที่ขยายบทกิริยาเป็นพื้น เมื่อขยายกิริยาใด ก็ให้เรียงไว้หน้าของกิริยาตัวนั้น แต่ถ้ามีทุติยาวิภัตติหลายบทขยายกิริยาร่วมกัน มีนิยมในการเรียง ดังนี้ ๑. อวุตตกรรม ร่วมกับ การีตกรรม เรียงบทอวุตตกรรมไว้หลังการีตกรรม เช่น อุ. อถ นํ ตํ นิวาสาเปตฺวา นิวตฺถกาสาวํ อุทเกน มทฺทาเปตฺวา อาตเป วิสฺสชฺชาเปสิ. ๒. อวุตกรรม ร่วมกับ อกถิตกรรม เรียงอวุตตกรรมไว้หลังอกถิตกรรม ดัง อุ. ว่า สา ปน โสตาปนฺนา หุตฺวา สตฺถารํ ปพฺพชฺชํ ยาจิ. ๓. อวุตฺตกรรม ร่วมกับ อัจจันตสังโยค เรียงอวุตตกรรมไว้หลังอัจจันตสังโยค ดัง อุ. สาวตฺถิยํ กิร เอกวีถิวาสิโน มนุสฺสา....สพฺพรตฺตึ ธมฺมสฺสวนํ กาเรสุํ. ๔. อวุตตกรรม ร่วมกับ สัมปาปุณิยกรรม เรียงอวุตตกรรมไว้หน้าสัมปาปุณิยกรรม ดัง อุ. ภิกฺขู สตฺถารํ มทฺทกุจฺฉึ นยึสุ. ๕. อวุตตกรรม ร่วมกับ วิกติกรรม เรียงอวุตตกรรมไว้หน้า วิกติกรรมให้ชิดกับกิริยา อันบทวิกติกรรมนี้ ในพากย์กัตตุวาจก ให้เรียงเป็นรูปทุติยาวิภัตติ ในพากย์กรรมวาจก ให้เป็นรูปปฐมาวิภัตติ โดยมากเข้ากับกิริยาว่า “กระทำ” อุ.ในพากย์กัตตุวาจกว่า ตํ ชามาตรํ อกาสิ. อุ.ในพากย์กัมมวาจกว่า อิทํ อฏฺฐีนํ นครํ กตํ. นอกจากนี้ก็เข้ากับ กิริยาว่า “ประพฤติ” บ้าง อุ. ธมฺมํ สุจริตํ จเร. กิริยาว่า “ถึง” บ้าง อุ. พุทฺธํ สรณํ คจฺฉามิ. กิริยาว่า “กล่าว” บ้าง อุ. ตมหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณํ.

จาก หนังสือคู่มือ ฝึกหัดแต่งไทยเป็นมคธ สำหรับ ป.ธ.๔-๕-๖
สมเด็จพระมหาวีรวงศ์(มานิต ถาวโร ป.ธ.๙) อดีตกรรมการแผนกตำรา มหามกุฏราชวิทยาลัย
ในพระบรมราชูปถัมภ์และมหาเถรสมาคม