วิธีเรียง ปฏฺฐาย กับ ยาว

ปฏฺฐาย แปลว่า “จำเดิม ตั้งแต่”
ยาว แปลว่า “จน,จนถึง จนกว่า, ตราบเท่า”

ทั้งสองศัพท์มีวิธีเรียงดังนี้
๑. ศัพท์ที่ทำหน้าที่ขยาย ปฏฺฐาย
นิยมเรียงไว้หน้า ปฏฺฐาย และประกอบด้วย โต ปัจจัย เช่น
: ตโต ปฏฺฐาย เตสํ ปจฺจยทายกา อุปฏฺฐากาปิ
เทฺว โกฏฺฐาสา อเหสุํ ฯ (๑/๕๐)

๒. ศัพท์ที่ทำหน้าที่ขยาย ยาว
นิยมเรียงไว้หลัง ยาว และนิยมมีรูปเป็น ปัญจมีวิภัตติ
ที่ลงท้าย ด้วย อา เช่น
: อถสฺส สตฺถา ยาว อรหตฺตา กมฺมฏฺฐานํ กเถสิ ฯ (๑/๗)
: ยาว อกนิฏฺฐภวนา ปน เอกนินฺนาทํ โกลาหลํ อคมาสิ ฯ (๑/๕๐)

๓. ถ้า ปฏฺฐาย กับ ยาว มาคู่กันในประโยคเดียวกัน
และมีบทขยายด้วยกันทั้งคู่ แปลเป็นสำนวนไทยว่า
“ตั้งแต่, จนถึง จำเดิมแต่.... จนกระทั่งถึง”
นิยมเรียงท่อน ปฏฺฐาย ไว้ข้างหน้า
เรียงท่อน ยาว ไว้ข้างหลัง ส่วนบทขยายก็เรียงตามวิธี ดังกล่าวข้างต้น เช่น
: เทวทตฺตสฺส วตฺถุํ ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺฐาย
ยาว ปฐวิปฺปเวสนา เทวทตฺตํ อารพฺภ ฯเปฯ วิตถา เรตฺวา กถิตํ ฯ (๑/๑๒๔)

๔. ยาว มาคู่กับ ตาว เป็น ยาว-ตาว ทำหน้าที่เชื่อมประโยค
แปลว่า “จน, จนกว่า, จนถึง, ตราบเท่าที่, จนกระทั่งถึง, ตลอดเวลาที่”
ให้เรียงอย่างปกติ คือเรียง ยาว ตาว ไว้ต้นประโยค
จะเรีียงประโยค ยาว ไว้ต้น หรือไว้หลังก็ได้ แล้วแต่ความ เช่น
: คุณพี่ ขอให้คุณพี่รอ จนกว่า ลูกคนที่จะเติบโต
= อาคเมหิ ตาว สามิ, ยาว อยํ วยปฺปตฺโต โหติ ฯ (๔/๔๗)

: กระผมจักบำรุงคุณพ่อคุณแม่ด้วยน้ำมือเอง
ตลอดเวลา ที่คุณพ่อ คุณแม่ยังมีชีวิตอยู่
= ยาว ตุมฺเห ชีวถ, ตาว โว สหตฺถา ว อุปฏฺฐหิสฺสามิ ฯ (๕/๖๑)