บุคคล ๔ จำพวก
.........................................................
[ ๑๓๓ ] ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคล ๔ จำพวกนี้
มีปรากฏอยู่ในโลก ๔ จำพวกเป็นไฉน คือ
อุคฆฏิตัญญู ผู้อาจรู้ธรรมแต่พอท่านยกหัวข้อขึ้นแสดง ๑
วิปจิตัญญู ผู้อาจรู้ธรรมต่อเมื่อท่านอธิบายความแห่งหัวข้อนั้น ๑
เนยยะ ผู้พอแนะนำได้ ๑
ปทปรมะ ผู้มีบทเป็นอย่างยิ่ง ๑
ดูกรภิกษุทั้งหลายบุคคล ๔ จำพวกนี้แล มีปรากฏอยู่ในโลก ฯ
(จตุก. อํ. ๒๑/๑๓๕/๑๓๓)
...................................................................
[ ๑๐๘ ] บุคคลผู้อุคฆติตัญญู เป็นไฉน ?
การบรรลุมรรคผล ย่อมมีแก่บุคคลใด
พร้อมกับเวลาที่ท่านยกหัวข้อขึ้นแสดง
บุคคลนี้ เรียกว่า บุคคลผู้อุคฆติตัญญู
บุคคลผู้วิปัญจิตัญญู เป็นไฉน ?
การบรรลุมรรคผล ย่อมมีแก่บุคคลใด
ในเมื่อท่านจำแนกเนื้อความแห่งภาษิตโดยย่อให้พิสดาร
บุคคลนี้ เรียกว่า บุคคลผู้วิปัญจิตัญญู
บุคคลผู้เนยยะ เป็นไฉน ?
การบรรลุมรรคผลเป็นชั้นๆ ไป ย่อมมีแก่บุคคลใด
โดยเหตุอย่างนี้คือโดยอุทเทสโดยไต่ถาม
โดยทำไว้ในใจโดยแยบคาย โดยสมาคม
โดยคบหา โดยสนิทสนมกับกัลยาณมิตร
บุคคลนี้ เรียกว่า บุคคลผู้เนยยะ
บุคคลผู้ปทปรมะ เป็นไฉน ?
บุคคลใดฟังพุทธพจน์ก็มาก กล่าวก็มาก
จำทรงไว้ก็มาก บอกสอนก็มาก แต่ไม่มี
การบรรลุมรรคผลในชาตินั้น
บุคคลนี้ เรียกว่า บุคคลผู้ปทปรมะ
...................................................................
พระไตรปิฎก ฉบับบาลีสยามรัฐ ( ภาษาไทย ) เล่มที่ ๓๖
พระอภิธรรมปิฎก เล่มที่ ๓ ธาตุกถา - ปุคคลบัญญัติปกรณ์
หน้าที่ ๑๔๓-๑๔๓ หัวข้อที่ ๑๐๘ |