ฉิคคฬสูตร ที่ ๑

ว่าด้วยความเป็นมนุษย์ยาก

[ ๑๗๔๓] ดูกรภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนบุรุษโยนแอก
ซึ่งมีช่องเดียวลงไปในมหาสมุทร เต่าตาบอดมีอยู่ในมหาสมุทรนั้น
ต่อล่วงร้อยปีๆ มันจะโผล่ขึ้นคราวหนึ่งๆ

เธอทั้งหลาย จะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน
เต่าตาบอดนั้น ต่อล่วงร้อยปีๆ มันจะโผล่ขึ้นคราวหนึ่งๆ
จะสอดคอให้เข้าไปในแอกซึ่งมีช่องเดียวโน้นได้บ้างหรือหนอ?

ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ
ถ้าล่วงกาลนานไปบางครั้งบางคราว เต่าจะสอดคอให้เข้าไปในแอกนั้นได้บ้าง.

พ. ดูกรภิกษุทั้งหลาย เต่าตาบอด ต่อล่วงร้อยปีๆ
มันจะโผล่ขึ้นคราวหนึ่งๆ สอดคอให้เข้าไปในแอก
ซึ่งมีช่องเดียวโน้น ยังจะเร็วกว่า

เราย่อมกล่าวความเป็นมนุษย์
เพราะคนพาลผู้ไปสู่วินิบาตแล้วคราวเดียวก็หามิได้

ข้อนั้น เพราะเหตุไร?
เพราะว่าในวินิบาตนี้ ไม่มีการประพฤติธรรม
การประพฤติชอบ การกระทำกุศล การกระทำบุญ

มีแต่การเคี้ยวกินกันและกันการเคี้ยวกิน
ผู้มีกำลังน้อยกว่า ย่อมเป็นไปในวินิบาตนี้

ข้อนั้นเพราะเหตุไร?
เพราะไม่เห็นอริยสัจ ๔ อริยสัจ ๔ เป็นไฉน?
คือ ทุกขอริยสัจ ฯลฯ ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทาอริยสัจ

ดูกรภิกษุทั้งหลาย เพราะฉะนั้นแหละ
เธอทั้งหลายพึงกระทำความเพียร เพื่อรู้ตามความเป็นจริง
ว่า นี้ทุกข์ ฯลฯ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา.

จบ สูตรที่ ๑

พระไตรปิฎก ฉบับบาลีสยามรัฐ ( ภาษาไทย) เล่มที่ ๑๙
พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๑ สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค
หน้าที่ ๔๔๗/ ๔๖๙ หัวข้อที่๑๗๔๓