อัตตวรรค คือ หมวดตน

๑. อตฺตา หเว ชิตํ เสยฺโย.
ชนะตนนั่นแหละ เป็นดี.
ขุ. ธ. ๒๕/๒๙.

๒. อตฺตา หิ กิร ทุทฺทโม.
ได้ยินว่าตนแล ฝึกได้ยาก.
ขุ. ธ. ๒๕/๓๖.

๓. อตฺตา สุทฺนฺโต ปุริสสฺส โชติ.
ตนที่ฝึกดีแล้ว เป็นแสงสว่างของบุรุษ.
สํ. ส. ๑๕/๒๔๘.

๔. อตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ.
ตนแล เป็นที่พึ่งของตน.
ขุ. ธ. ๒๕/๓๖,๖๖.

๕. อตฺตา หิ อตฺตโน คติ.
ตนเทียว เป็นคติของตน.
ขุ. ธ. ๒๕/๖๖.

๖ . อตฺตา หิ ปรมํ ปิโย.
ตนแล เป็นที่รักยิ่ง.
องฺ . สตฺตก. ๒๓/ ๙๙.

๗ . นตฺถิ อตฺตสมํ เปมํ.
ความรัก ( อื่น) เสมอด้วยตนไม่มี.
สํ . ส. ๑๕/ ๙.

๘ . อตฺตนา ว กตํ ปาปํ อตฺตนา สงฺกิลิสฺสติ.
ตนทำบาปเอง ย่อมเศร้าหมองเอง.
ขุ . ธ. ๒๕/ ๓๗. ขุ. มหา. ๒๙/ ๓๗. ขุ. จู. ๓๐/ ๑๑๖.

๙ . อตฺตนา อกตํ ปาปํ อตฺตนา ว วิสุชฺฌติ.
ตนไม่ทำบาปเอง ย่อมหมดจดเอง.
ขุ . ธ. ๒๕/ ๓๗. ขุ. มหา. ๒๙/ ๓๗. ขุ. จู. ๓๐/ ๑๑๖.

๑๐ . อตฺตตฺถปญฺญา อสุจี มนุสฺสา.
มนุษย์ผู้เห็นแก่ประโยชน์ตน เป็นคนไม่สะอาด.
ขุ . สุ. ๒๕๑๓๓๙.

๑๑ . อตฺตานํ ทมยนฺติ ปณฺฑิตา.
บัณฑิต ย่อมฝึกตน.
ม . ม. ๑๓/ ๔๘๗. ขุ. ธ. ๒๕/ ๒๕. ขุ. เถร. ๒๖/ ๓๘๙.

๑๒ . อตฺตานํ ทมยนตฺติ สุพฺพตา.
ผู้ประพฤติดี ย่อมฝึกตน.
ขุ . ธ. ๒๕/ ๓๔.

๑๓ . อตฺตนา หิ สุทนฺเตน นาถํ ลภติ ทุลฺลภํ.
ผู้มีตนฝึกดีแล้ว ย่อมได้ที่พึ่งซึ่งได้ยาก.
ขุ . ธ. ๒๕/ ๓๖.

๑๔ . โย รกฺขติ อตฺตานํ รกฺขิโต ตสฺส พาหิโร.
ผู้ใดรักษาตนได้ ภายนอกของผู้นั้นก็เป็นอันรักษาด้วย.
องฺ . ฉกฺก. ๒๒/ ๔๑๗.

๑๕ . อตฺตานญฺเจ ปิยํ ชญฺา รกฺเขยฺย นํ สุรกฺขิตํ.
ถ้ารู้ว่าตนเป็นที่รัก ก็ควรรักษาตนนั้นให้ดี.
ขุ . ธ. ๒๕/ ๓๖.

๑๖ . ปริโยทเปยฺย อตฺตานํ จิตฺตเกฺลเสหิ ปณฺฑิโต.
บัณฑิตพึงทำตนให้ผ่องแผ้วจากเครื่องเศร้าหมองจิต .
สํ . มหา. ๑๙/ ๒๙. ขุ. ธ. ๒๕/ ๒๖.

๑๗ . อตฺตานญฺเจ ตถา กยิรา ยถญฺ มนุสาสติ.
ถ้าพร่ำสอนผู้อื่นฉันใด ก็ควรทำตนฉันนั้น.
ขุ . ธ. ๒๕/ ๓๖.

๑๘ . อตฺตนา โจทยตฺตานํ.
จงเตือนตนด้วยตนเอง .
ขุ . ธ. ๒๕/ ๖๖.

๑๙ . ปฏิมํเสตมตฺตนา.
จงพิจารณาตนด้วยตนเอง .
ขุ . ธ. ๒๕/ ๖๖.

๒๐. ทุคฺคา อุทฺธรถตฺตานํ ปงฺเก สนฺโนว กุญฺชโร.
จงถอนตนขึ้นจากหล่ม เหมือนช้างตกหล่มถอนตนขึ้นฉะนั้น.
ขุ . ธ. ๒๕/ ๕๘.

๒๑ . อตฺตานุรกฺขี ภว มา อฑยฺหิ.
จงเป็นผู้ตามรักษาตน อย่าได้เดือดร้อน.
ขุ . ชา. ปกิณฺณก. ๒๗/ ๓๗๒.

๒๒ . อตฺตานญฺจ น ฆาเตสิ.
อย่าฆ่าตนเสียเลย .
ขุ . ชา. มหา. ๒๘/ ๒๗๙.

๒๓ . อตฺตานํ น ทเท โปโส.
บุรุษไม่พึงให้ซึ่งตน .
สํ . ส. ๑๕/ ๖๐.

๒๔ . อตฺตานํ น ปริจฺจเช.
บุรุษไม่พึงสละเสียซึ่งตน .
สํ . ส. ๑๕/ ๖๐.

๒๕ . อตฺตานํ นาติวตฺเตยฺย.
บุคคลไม่ควรลืมตน .
ขุ . ชา. ตึส. ๒๗/ ๕๐๓.

๒๖ . อตฺตทตฺถํ ปรตฺเถน พหุนาปิ น หาปเย.
ไม่ควรพร่าประโยชน์ตน เพราะประโยชน์ผู้อื่นแม้มาก.
ขุ . ธ. ๒๕/ ๓๗.

๒๗ . อตฺตานญฺเจ ปิยํ ชญฺ า น นํ ปาเปน สํยุเช.
ถ้ารู้ว่าตนเป็นที่รัก ก็ไม่ควรประกอบตนนั้นด้วยความชั่ว.
สํ . ส. ๑๕/ ๑๐๔.

๒๘ . ยทตฺตครหึ ตทกุพฺพมาโน.
ติตนเองเพราะเหตุใด ไม่ควรทำเหตุนั้น.
ขุ . ส. ๒๕/ ๔๘๖.