๓๑ . สีลวรรค คือ หมวดศีล

๔๕๙. สีลํ ยาว ชรา สาธุ.
ศีลยังประโยชน์ให้สำเร็จตราบเท่าชรา .
สํ . ส. ๑๕/ ๕๐.

๔๖๐ . สุขํ ยาว ชรา สีลํ.
ศีลนำสุขมาให้ตราบเท่าชรา .
ขุ . ธ. ๒๕/ ๕๙.

๔๖๑ . สีลํ กิเรว กลฺยาณํ.
ท่านว่าศีลนั่นเทียว เป็นความดี.
ขุ . ชา. เอก. ๒๗/ ๒๘.

๔๖๒ . สีลํ โลเก อนุตฺตรํ.
ศีลเป็นเยี่ยมในโลก .
ขุ . ชา. เอก. ๒๗/ ๒๘.

๔๖๓ . สํวาเสน สีลํ เวทิตพฺพํ.
ศีลพึงรู้ได้เพราะอยู่ร่วมกัน .
นัย - ขุ. อุ. ๒๕/ ๑๗๘.

๔๖๔ . สาธุ สพฺพตฺถ สํวโร.
ความสำรวมในที่ทั้งปวง เป็นดี.
สํ . ส. ๑๕/ ๑๐๖. ขุ. ธ. ๒๕/ ๖๔.

๔๖๕. สญฺ มโต เวรํ น จียติ.
เมื่อคอยระวังอยู่ เวรย่อมไม่ก่อขึ้น.
ที . มหา. ๑๐/ ๑๕๙. ขุ. อุ. ๒๕/ ๒๑๕.

๔๖๖ . สีลํ รกฺเขยฺย เมธาวี.
ปราชญ์พึงรักษาศีล .
ขุ . อิติ. ๒๕/ ๒๘๒.

อาทิ สีลํ ปติฏฺฐา จ กลฺยาณานญฺจ มาตุกํ
ปมุขํ สพฺพธมฺมานํ ตสฺมา สีลํ วิโสธเย.
ศีลเป็นที่พึ่งเบื้องต้น เป็นมารดาของกัลยาณธรรมทั้งหลาย
เป็นประมุขของธรรมทั้งปวง เพราะฉะนั้น ควรชำระศีลให้บริสุทธิ์.
( สีลวเถร) ขุ. เถร. ๒๖/ ๓๕๘.

อวณฺณ  จ อกิตฺติญฺจ ทุสฺสีโล ลภเต นโร
วณฺณํ กิตฺตึ ปสํสญฺจ สทา ลภติ สีลวา.
คนผู้ทุศีลย่อมได้รับความติเตียนและความเสียชื่อเสียง
ส่วนผู้มีศีล ย่อมได้รับชื่อเสียงและความยกย่องสรรเสริญทุกเมื่อ.
( สีลวเถร) ขุ. เถร. ๒๖/ ๓๕๗.

อิเธว กิตฺตึ ลภติ เปจฺจ สคฺเค จ สุมโน
สพฺพตฺถ สุมโน ธีโร สีเลสุ สุสมาหิโต.
ผู้มีปรีชา มั่งคงดีแล้วในศีล ย่อมได้รับชื่อเสียงในโลกนี้
ละไปแล้ว ย่อมดีใจในสวรรค์ ชื่อว่าย่อมดีใจในที่ทั้งปวง.
( สีลวเถร) ขุ. เถร. ๒๖/ ๓๕๘.

อิเธว นินฺทํ ลภติ เปจฺจาปาเย จ ทุมฺมโน
สพฺพตฺถ ทุมฺมโน พาโล สีเลสุ อสมาหิโต.
คนเขลา ไม่มั่นคงในศีล ถูกติเตียนในโลกนี้ และละไปแล้ว
ย่อมเสียใจในอบาย ชื่อว่าย่อมเสียใจในที่ทั้งปวง.
( สีลวเถร) ขุ. เถร. ๒๖/ ๓๕๘.

กาเยน วาจาย จ โยธ สญฺญโต มนสา จ กิญฺจิ น กโรติ ปาปํ
น อตฺตเหตุ อลิกํ ภณาติ ตถาวิธํ สีลวนฺตํ วทนฺติ.
ผู้ใดในโลกนี้ สำรวมทางกายวาจาและใจ ไม่ทำบาปอะไร ๆ
และไม่พูดพล่อย เพราะเหตุแห่งตน, ท่านเรียกคนอย่างนั้นว่าผู้มีศีล.
( สรภงฺคโพธิสตฺต) ขุ. ชา. จตฺตาฬีส. ๒๗/ ๕๔๐.

ตสฺมา หิ นารี จ นโร สีลวา อฏฺฐงฺคุเปตํ อุปวสฺสุโปสถํ
ปุญฺญานิ กตาน สุขุทฺริยานิ อนินฺทิตา สคฺคมุเปนฺติ ฐานํ.
เพราะฉะนั้น หญิงและชายผู้มีศีล รักษาอุโบสถประกอบด้วยองค์ ๘
ทำบุญอันมีสุขเป็นกำไร จึงไม่ถูกติเตียน ย่อมเข้าถึงสถานสวรรค์.
( พุทฺธ) องฺ. ติก. ๒๐/ ๒๗๖.

น เวทา สมฺปรายาย น ชาติ นปิ พนฺธวา
สกญฺจ สีลสํสุทธํ สมฺปรายสุขาวหํ.
เวทมนตร์ ชาติกำเนิด พวกพ้อง นำสุขมาให้ในสัมปรายภพไม่ได้,
ส่วนศีลของตนที่บริสุทธิ์ดีแล้ว จึงนำสุขมาในสัมปรายภพได้
(โพธิสตฺต ) ขุ. ชา. ปญฺจก. ๒๗/ ๑๗๕.

พหุสฺสุโตปิ เจ โหติ สีเลสุ สุสมาหิโต
อุภเยน นํ ปสํสนฺติ สีลโต จ สุเตน จ.
ถ้าเป็นพหุสูต มั่นคงดีในศีล บัณฑิตย่อมสรรเสริญเขา
ด้วยคุณ ๒ ประการ คือ ด้วยศีลและด้วยสุตะ.
( พุทฺธ) องฺ. จตุกฺก. ๒๑/ ๙.

โย จ วสฺสสตํ ชีเว ทุสฺสีโล อสมาหิโต
เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย สีลวนฺตสฺส ฌายิโน.
ผู้ไม่มีศีล ไม่มั่นคง พึงเป็นอยู่ตั้งร้อยปี,
ส่วนผู้มีศีล เพ่งพินิจ มีชีวิตอยู่วันเดียว ประเสริฐกว่า.
( พุทฺธ) ขุ. ธ. ๒๕/ ๒๙.

สีลเมวิธ สิกฺเขถ อสฺมึ โลเก สุสิกฺขิตํ
สีลํ หิ สพฺพสมฺปตฺตึ อุปนาเมติ เสวิตํ.
พึงศึกษาศีลในโลกนี้ เพราะศีลที่ศึกษาดีแล้วเสพแล้วในโลกนี้.
ย่อมน้อมนำมาซึ่งสมบัติทั้งปวง .
( สีลวเถร) ขุ. เถร. ๒๖/ ๓๕๗.

สีลํ รกฺเขยฺย เมธาวี ปตฺถยาโน ตโย สุเข
ปสํสํ วิตฺติลาภญฺจ เปจฺจ สคฺเค ปโมทนํ.
ผู้มีปัญญาเมื่อปรารถนาสุข ๓ อย่าง คือ ความสรรเสริญ
ความได้ทรัพย์ และความละไปบันเทิงในสวรรค์ ก็พึงรักษาศีล.
( สีลวเถร) ขุ. เถร. ๒๖/ ๓๕๗.

สีลวา หิ พหู มิตฺเต สญฺญเมนาธิคจฺฉติ
ทุสฺสีโล ปน มิตฺเตหิ ธํสเต ปาปมาจรํ.
ผู้มีศีลย่อมได้มิตรมากด้วยความสำรวม
ส่วนผู้ไม่มีศีล ประพฤติชั่ว ย่อมแตกจากมิตร.
( สีลวเถร) ขุ. เถร. ๒๖/ ๓๕๗.

อุนฺนฬสฺส ปมตฺตสฺส พาหิราสสฺส ภิกฺขุโน
สีลํ สมาธิ ปญฺญา จ ปาริปูรึ น คจฺฉติ.
เมื่อภิกษุมีมานะ ประมาทแล้ว มีความหวังในภายนอก,
ศีลสมาธิ และปัญญา ย่อมไม่ถึงความบริบูรณ์.
( โสณโกฬิวิสเถร ) ขุ. เถร. ๒๖/ ๓๖๐.

เตสํ สมฺปนฺนสีลานํ อปฺปมาทวิหารินํ
สมฺมทญฺญา วิมุตฺตานํ มาโร มคฺคํ น วินฺทติ.
มารค้นหาอยู่ ย่อมไม่พบทางของท่านผู้มีศีลสมบูรณ์
อยู่ด้วยความไม่ประมาท หลุดพ้นแล้ว เพราะรู้ชอบ.
( พุทฺธ ) ขุ. ธ. ๒๕/ ๒๒.

สีลํ พลํ อปฺปฏิมํ สีลํ อาวุธมุตฺตมํ
สีลํ อาภรณํ เสฏฺฐํ สีลํ กวจมพฺภุตํ.
ศีลเป็นกำลังไม่มีที่เปรียบ ศีลเป็นอาวุธสูงสุด
ศีลเป็นเครื่องประดับอย่างประเสริฐสุด ศีลเป็นเกราะอย่างอัศจรรย์.
( สีลวเถร ) ขุ. เถร. ๒๖/ ๓๕๘.

สีลเมว อิธ อคฺคํ ปญฺญวา ปน อุตฺตโม
มนุสฺเสสุ จ เทเวสุ สีลปญฺญาณโต ชยํ.
ศีลเท่านั้นเป็นเลิศในโลกนี้ ส่วนผู้มีปัญญาเป็นผู้สูงสุด
ความชนะในหมู่มนุษย์และเทวดา ย่อมมีเพราะศีลและปัญญา.
( สีลวเถร ) ขุ. เถร. ๒๖/ ๓๕๘.

สีลํ สมฺพลเมวคฺคํ สีลํ ปาเถยฺยมุตฺตมํ
สีลํ เสฏฺโฐ อติวาโห เยน วาติ ทิโส ทิสํ.
ศีลเป็นคุณรวมกำลังอย่างเลิศ ศีลเป็นเสบียงทางอย่างสูงสุด
ศีลเป็นผู้นำทางอย่างประเสริฐสุด เพราะศีล ( มีกลิ่น ) ขจรไปทั่วทุกทิศ.
( สีลวเถร ) ขุ. เถร. ๒๖/ ๓๕๘.

สีลํ เสตุ มเหสกฺโข สีลํ คนฺโธ อนุตฺตโร
สีลํ วิเลปนํ เสฏฺฐํ เยน วาติ ทิโส ทิสํ.
ศีลเป็นสะพานอันสำคัญ ศีลเป็นกลิ่นที่ไม่มีกลิ่นอื่นยิ่งกว่า
ศีลเป็นเครื่องลูบไล้อันประเสริฐสุด
เพราะศีล ( มีกลิ่น ) ขจรไปทั่วทุกทิศ.
( สีลวเถร ) ขุ. เถร. ๒๖/ ๓๕๘.