๕ . โกธวรรค คือ หมวดโกรธ

๘๐. น หิ สาธุ โกโธ.
ความโกรธไม่ดีเลย .
ขุ . ชา. ฉกฺก. ๒๗/ ๑๘๘.

๘๑ . โกโธ สตฺถมลํ โลเก.
ความโกรธเป็นดังสนิมศัสตราในโลก .
สํ . ส. ๑๕/ ๖๐.

๘๒ . อนตฺถชนโน โกโธ.
ความโกรธก่อความพินาศ .
องฺ . สตฺตก. ๒๓/ ๙๙.

๘๔ . อนฺธตมํ ตทา โหติ ยํ โกโธ สหเต นรํ.
ความโกรธครอบงำนรชนเมื่อใด ความมืดมนย่อมมีเมื่อนั้น.
องฺ . สตฺตก. ๒๓/ ๙๙. ขุ. มหา. ๒๙/ ๑๘.

๘๕ . อปฺโป หุตฺวา พหุ โหติ วฑฺฒเต โส อขนฺติโช.
ความโกรธน้อยแล้วมาก มันเกิดจากความไม่อดทนจึงทวีขึ้น.
ขุ . ชา. ทสก. ๒๗/ ๒๗๓.

๘๖. โกโธ ทุมฺเมธโคจโร.
ความโกรธเป็นอารมณ์ของคนมีปัญญาทราม.
ขุ . ชา. ทสก. ๒๗/ ๒๘๐.

๘๗ . โทโส โกธสมุฏฺฐาโน.
โทสะมีความโกรธเป็นสมุฏฐาน .
ขุ . ชา. ทสก. ๒๗/ ๒๗๓.

๘๘ . นตฺถิ โทสสโม คโห.
ผู้จับเสมอด้วยโทสะ ไม่มี.
ขุ . ธ. ๒๕/ ๔๘.

๘๙ . นตฺถิ โทสสโม กลิ.
ความผิดเสมอด้วยโทสะไม่มี .
ขุ . ธ. ๒๕/ ๔๒.

๙๐ . โกธํ ฆตฺวา สุขํ เสติ.
ฆ่าความโกรธได้ อยู่เป็นสุข.
สํ . ส. ๑๕/ ๕๗, ๖๔.

๙๑ . โกธํ ฆตฺวา น โสจติ.
ฆ่าความโกรธได้ ไม่เศร้าโศก.
สํ . ส. ๑๕/ ๕๗, ๖๔.

๙๒ . โกธาภิภูโต กุสลํ ชหาติ.
ผู้ถูกความโกรธครอบงำ ย่อมละกุศลเสีย.
นัย . ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/ ๒๘๖.

๙๓. โกธโน ทุพฺพณฺโณ โหติ.
คนมักโกรธ ย่อมมีผิวพรรณเศร้าหมอง.
องฺ . สตฺตก. ๒๓/ ๙๘.

๙๔ . ทุกฺขํ สยติ โกธโน.
คนมักโกรธ ย่อมอยู่เป็นทุกข์.
นัย . องฺ. สตฺตก. ๒๓/ ๙๘.

๙๕ . อโถ อตฺถํ คเหตฺวาน อนตฺถํ ปฏิปชฺชติ.
คนมักโกรธถือเอาประโยชน์แล้ว กลับประพฤติไม่เป็นประโยชน์.
องฺ . สตฺตก. ๒๓/ ๙๘.

๙๖ . โกธาภิภูโต ปุริโส ธนชานึ นิคจฺฉติ.
ผู้ถูกความโกรธครอบงำ ย่อมถึงความเสื่อมทรัพย์.
องฺ . สตฺตก. ๒๓/ ๙๘.

๙๗ . โกธสมฺมทสมฺมตฺโต อายสกฺยํ นิคจฺฉติ.
ผู้เมามึนด้วยความโกรธ ย่อมถึงความไร้ยศศักดิ์.
องฺ . สตฺตก. ๒๓/ ๙๘.

๙๘ . ญาติมิตฺตา สุหชฺชา จ ปริวชฺเชนฺติ โกธนํ.
ญาติมิตรและสหาย ย่อมหลีกเลี่ยงคนมักโกรธ.
องฺ . สตฺตก. ๒๓/ ๙๙.

๙๙. กุทฺโธ อตฺถํ น ชานาติ.
ผู้โกรธ ย่อมไม่รู้อรรถ.
องฺ . สตฺตก. ๒๓/ ๙๙.

๑๐๐ . กุทฺโธ ธมฺมํ น ปสฺสติ.
ผู้โกรธ ย่อมไม่เห็นธรรม.
องฺ . สตฺตก. ๒๓/ ๙๙.

๑๐๑ . ยํ กุทฺโธ อุปโรเธติ สุกรํ วิย ทุกฺกรํ.
ผู้โกรธจะผลาญสิ่งใด สิ่งนั้นทำยากก็เหมือนทำง่าย.
องฺ . สตฺตก. ๒๓/ ๙๙.

๑๐๒ . ปจฺฉา โส วิคเต โกเธ อคฺคิทฑฺโฒว ตปฺปติ.
ภายหลัง เมื่อความโกรธหายแล้ว เขาย่อมเดือดร้อนเหมือนถูกไฟไหม้.
องฺ . สตฺตก. ๒๓/ ๙๙.

๑๐๓ . โกเธน อภิภูตสฺส น ทีปํ โหติ กิญฺจินํ.
ผู้ถูกความโกรธครอบงำ ย่อมไม่มีที่พำนักสักนิดเดียว.
องฺ . สตฺตก. ๒๓/ ๙๙.

๑๐๔ . หนฺติ กุทฺโธ สมาตรํ.
ผู้โกรธ ย่อมฆ่ามารดาของตนได้.
องฺ . สตฺตก. ๒๓/ ๙๙.

๑๐๕. โกธชาโต ปราภโว.
ผู้เกิดความโกรธแล้ว เป็นผู้ฉิบหาย.
องฺ . สตฺตก. ๒๓/ ๑๐๐.

๑๐๖ . โกธํ ทเมน อุจฺฉินฺเท.
พึงตัดความโกรธด้วยความข่มใจ .
นัย . องฺ. สตฺตก. ๒๓/ ๑๐๐.

๑๐๗ . โกธํ ปญฺ าย อุจฺฉินฺเท.
พึงตัดความโกรธด้วยปัญญา .
นัย - องฺ. สตฺตก. ๒๓/ ๑๐๐.

๑๐๘ . มา โกธสฺส วสํ คมิ.
อย่าลุอำนาจความโกรธ .
ขุ . ชา. ทุก. ๒๗/ ๖๙.